ALFONSO PEXEGUEIRO, PREGOEIRO CORPUS 2020
Portales abertos. Diario dun silencio. Decisión tardía
Boa tarde, boa noite, Xose Represas, Alcalde; Fernando Groba, concelleiro de cultura; Cristina Fernández Davila, concelleira de educación; membros da corporación de goberno, alfombristas, pobo, veciños e visitantes de Ponteareas e de Angoares, amigos e amigas, grazas por me convidar a ser pregoeiro da festa máis relevante de Ponteareas: O Corpus coas súas alfombras de flores.
Grazas por estar hoxe aquí vivindo esta continxencia.
Nada do que sucede esta noite estaba previsto.
Os alfombristas terían que estar ofrecéndonos a súa arte, tal como viña sucedendo todos os anos, pero as circunstancias -chamémoslle circunstancias-, especiais que atravesamos, fixeron que este fose o primeiro ano na historia do Corpus que non se deseñan nin se elaboran as alfombras que tanto nos maravillan.
Tampouco eu tiña pensado ser pregoeiro, e direi que foi unha decisión tardía (parafraseando ao paleontólogo Stephen Jay Gould, cando di que os mamíferos pasaron os seus primeiros cen millóns de anos como pequenas criaturas que vivían nos rincóns e nas fendas dun mundo de dinosaurios. Ao desaparecer os dinosaurios, os sesenta millóns de anos de éxito daqueles seres foi algo así como una ocurrencia tardía)
Poida que dende o Cámbrico aquelas criaturas nos estean dicindo algo, nesta continxencia, hoxe, noite do Corpus.
Celebremos, pois, este día especial dun ano especial: o vinte vinte (2020), ano no que o mundeo foi asombro e silencio.
E onde a pregunta queda como desafío na noite.
Sabemos que ningún acontecemento ou acto poderá nunca sustituír a esa noite máxica onde alfombristas, rúas, flores, nenos e nenas, mulleres e homes e visitantes formaban unha unidade e facían realidade unha das festas máis fermosas do mundo: O Corpus en Ponteareas e as súas alfombras de flores. Mais a continxencia ou o Azar pensado, como a min me gusta chamarlle: quixo sustituir as flores pola palabra, e vestir as rúas de ausencia e de color calado, coma un secreto que a poesía fose debullando para construir a alfombra máis necesaria para a Humanidade: a alfombra dun mundo en paz.
Hoxe a palabra déixase esfollar coma flor viva de pensamento, e adorna con timidez o silencio das rúas, como o silencio daquel neno cando na súa infancia esfollaba soños e construía: Portales abertos. Diario dun silencio, titular deste pregón que dedico á memoria dos meus amigos: Manuel Ferreiro Losada (fillo adoptivo desta vila e pregoeiro do Corpus en 2012), a súa dona Pilar Díaz Cuerpo, a Gerardo López Araújo e a Benito Casasnovas Figueiras.
Coma un río co Amor nos brazos chegaba o día do Corpus ata aquel neno de Angoares, alá no Cabalón.
Coma un río co Amor no colo, vestido de tempo, azul e vento, rosas no espello, brancas e vermellas, neve, ríos abertos surcando a terra, abrindo camiños en Seraogna, Angoares, creando illas e mares, flores e aromas, mulleres e homes, nenos e nenas, tecen alfombras de flores para o corpo soñado do Amor. Así chegáballe aquel día de festa ao neno. E o neno, xogando, calado, neno sen risa, camiña, entre as sombras e o canto dos paxaros (todalas aves… d’amor cantavan), desde Angoares ao pueblo para ver a festa das alfombras e o canto d’amor das aves.
Meses atrás, nos portales abertos das súas casas, as mulleres conversaban e esfollaban todos os días soños e flores. Hoxe na noite fresca que arrecende a fiúncho, un pobo viste as rúas de color cos pétalos daquelas tardes gardados en cestos e caixas.
Meses esfollando o vacío para enchelo de Amor.
Toda a noite en vela retocando o tecido inmaterial da arte perecedeira e eterna.Toda a noite hilvanando, pespontando, cosendo, tecendo, cada rúa é un telar, un taller de costura, cada chan una alfombra, en cada alfombra a voz dun pobo que renace: Ponteareas. Toda a noite un pobo en vela esfollando as últimas flores, dobrando fadiga, dobrando ponlas de pino donde as aves pousan a descansar. Como di o poeta medieval Nuno Fernandes Torneol
…
Todalas aves do mundo d´amor dician;
Todalas aves do mundo d´amor cantavan:
do meu amor e do voss´i ementavan:
leda m´and´eu.
Ponteareas e Angoares: Seraogna, abren as súas portas ao mundo o día do Corpus. Seraogna camiña cara o mundo Coma un río co Amor no colo. Así chega o neno, calado, con pétalos de medo, rosas e hortensias, perfilando con mirto, fiúncho, árnica os debuxos que os artistas e artesáns do Corpus trazan durante toda a noite: noite de soños en flor. Arrecende á ilusión e a sol escondido nos dedos das alfombristas (combinando tradición e misterio)
Esa noite todas as flores do mundo se dan cita en Ponteareas: rosas, peonías, begonias, dalias e lirios, violetas, pensamentos e orquídeas, azahar de naranxos e limoeiros do norte e do sur, follas de silencio adormexadas e abaladas polo canto do merlo, do paporrubio e do reiseñor; esa noite chegan tamén homes, mulleres e nenos dos arredores, veñen ver como espertan os soños na Festa do Amor.
Porque hoxe é a Festa do Corpo en Goce.
Con tiza branca debuxarei nubes no ceo -pensa e di o neno para si-, aves de papel con soños na mirada, coma cometas.
En Seraogna as ondas son flor de mar o día do Corpus.
O Mundo prepárase para o Aberto.
E Chega na noite a amada, entre azucenas e nardos, envolta en vento a amada voa, arrecende a xasmín e a desexo, leva unha cesta de lúa con soños para o amado que espalla por rúas e prazas. E o amado chega coma garza, torre de desexo. Corpo e corpo se aman. E o Corpo queda glorificado sen castigo nin culpa.
Esa noite, esa tarde, esa mañá saía tamén o neno atravesando a noite negra da aldea, noite escura e ferida, o neno recollía flores abandoadas, soltas, aquí e alí: una rosa, dous craveis, un ramo de hortensias azuis amarradas ao talo do amor, para a alfombra de A Primavera ou da Castiñeira, ou da rúa dos Ferreiros., ou da Praza Maior. Estarrecía o neno, tremando, por medo aos foguetes que estalaban secos no aire, e caían as canas picudas en campos e fincas que logo se recollían para xogar, canas tisnadas con medo.
Aquela mañá despois da noite en flor, o sol alumeaba as alfombras recén feitas. Ao rematar a noite, cos portales xa pechados e os alfombristas recollidos no descanso, as rúas arrecendían a flores traballadas e ofrecían ao visitante debuxos, lendas e esceas, soños, colores e aromas.
Os nenos e as nenas corrían dun lado para outro, xogando, renovando o sorriso, sen que os pais comprendesen tantas ganas de vivir: os nenos viven abrindo espacios na sombra do nacer, e expanden mundos que os adultos recortan cos seus medos, medo a que o amor medre, se extenda e se espalle e os envolva nun vivir que descoñecen e do cal teñen medo. Eso é o Corpus: o recordo dun corpo en goce, a alma da infancia alfombrada de pétalos de soños e desexos en flor.
Chega o neno á prazuela, e as rúas rebosantes de xente que admiran a arte do soñar, mentres a banda de música interpreta o pasodoble Ponteareas (na entrada da Igrexia), e fragmentos de La leyenda del beso, de Soutullo. Chora o mar, flor e alfombra. Esta noite as ondas do mar son flores en Ponteareas. E a esperanza un mundo aberto que nos protexe e nos alcanza.
O neno goza daquel mencer tallado en color. Tanto amor escondido entre as flores e o canto das aves, tanto amor soñado, tanta ilusión de paz naquelas alfombras de flores: mirto, rosas e pampullos, estralotes, iris, tremedeiras, mapoulas, carqueixa, árnica, dalias, hortensias, soños, e desexos dun mundo xa por fin renovado. ¡Novo!
Ao lonxe pero visibles infinidad de estrelas en flor: son as areas do mar, as flores do Corpus en Ponteareas, as flores do Amor.
Remato coa lectura de tres poemas e coa lembranza de Pikaia, aquel animaliño de 5 cm do Cámbrico ao cal debemos a nosa existencia.
Quizais calquera tarde
Quizais calquera tarde
O temor se che meta no labio e cho fenda.
A vida calará risa de amigo.
E de ti cinco paxaros de sede
Baixarán ao campo.
Quizais calquera tarde
O temblor se che meta lo labio e cho fenda.
A vida calará cantigas.
E do teu peito
Una estación orgullosa de leite e centeo
Baixará polo cedo ás nosas ciudades.
*
¿Será o teu corpo noite ou espasmo sobre o meu corpo?
¿Serán os teus seios esa claridade que busco?
¿Será a túa lingua a miña liberdade?
¿Será o teu silencio o meu país?
*
Todo nos parece subterráneo
Ata que as unllas da luz
Escarban na voz, e falamos.
Todo nos parece silencio
Deica temblar no amor.
*
Saúde e soños, amigos e amigas, nesta noite, onde a palabra fixo de alfombrista e de flor, e quixo retroceder 570 millóns de anos e lembrar aquel animaliño do Cámbrico a quen lle debemos a nosa existencia.
“¿Por qué existen os seres humanos?”, escribe Jay Gould no seu libro La vida maravillosa. “Porque Pikaia sobreviviu á extinción de Burgess Shale. E deixou para nós, para a Humanidade, na memoria fosilizada e viva, unha mensaxe, unha lección, un soño, que eu, como poeta e pregoeiro, quero e debo transmitir, xa que, sen Pikaia, as alfombras de flores de Ponteareas non existirían.
Sobrevivín por todos e por todas, escribiu Pikaia na voz do vento. Agora a vós tócavos vivir: ¡Vivide! ¡Disfrutade! ¡Disfrutade da noite e do día! ¡Da vida! Que esta noite do Corpus, cando a palabra foi alfombra e flor, disfrutedes de todo o que sexades capaces de soñar.
¡En paz!¡E con amor! Gracias.
Alfonso Pexegueiro
Seraogna-Ponteareas, 13 de xuño de 2020
